Γράφει ο Παναγιώτης Κάπος [ Πηγή: www.literature.gr ]
Η ανθρωπότητα αδιαμφισβήτητα διανύει την εποχή της επανάστασης των νέων τεχνολογιών και της πληροφόρησης, η οποία επηρεάζει συθέμελα όλες τις εκφάνσεις της. Έτσι, από τις ρηξικέλευθες τεχνολογικές μεταβολές δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να μείνει ανεπηρέαστο τόσο το βιβλίο ως ανθρώπινο δημιούργημα όσο και η εκδοτική βιομηχανία.
Στο διεθνές εκδοτικό περιβάλλον συντελούνται ραγδαίες αλλαγές που οφείλονται τόσο στον αυξανόμενο συγκεντρωτισμό (συγχωνεύσεις και εξαγορές), στην ενσωμάτωση των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) όσο και στην εντατική χρήση του εργαλείου της ψηφιοποίησης. Κατά συνέπεια, αναδύονται ζητήματα όπως: αλλαγές στην παραγωγή του βιβλίου, για παράδειγμα νέες μορφές βιβλίου (ηλεκτρονικό βιβλίο), μεταβολές στα κανάλια διανομής, προώθησης και πώλησής του, εναλλακτικά εκδοτικά μοντέλα (ηλεκτρονική αυτοέκδοση), νέες αναγνωστικές πρακτικές και καινοτόμες μορφές δημιουργίας αφηγηματικού περιεχομένου. Από την άλλη πλευρά, στον εκδοτικό χώρο υπεισέρχονται νέοι παίκτες όπως τεχνολογικές εταιρείες αιχμής, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, νεοσύστατες ψηφιακές εκδοτικές επιχειρήσεις και χιλιάδες ανεξάρτητοι συγγραφείς επιλέγοντας το μοντέλο της έντυπης ή ηλεκτρονικής αυτοέκδοσης.
Αλλά τι είναι στην ουσία η αυτοέκδοση; Ο συγγραφέας γίνεται ο εκδότης του βιβλίου του. Γράφει, διορθώνει, επιμελείται, κυκλοφορεί, διανέμει, προωθεί, διαφημίζει, πουλά. Αναλαμβάνει όλη τη διαδικασία είτε μόνος του, είτε με εξωτερικούς συνεργάτες ή εταιρείες αυτοέκδοσης που ουσιαστικά αναλαμβάνουν τις υπηρεσίες που κάνει ένας παραδοσιακός εκδότης: διόρθωση, επιμέλεια, εξώφυλλο, σελιδοποίηση, μετατροπή του συγγραφικού έργο σε έντυπο ή σε ηλεκτρονικό βιβλίο, επιλογή καναλιού διανομής και πώληση (π.χ. φυσικά ή ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία) και τέλος επιλογή των πρακτικών προώθησης. Στην περίπτωση αυτή ο συγγραφέας διατηρεί την κυριότητα του έργου του και το μεγαλύτερο μερίδιο από τις πωλήσεις έχοντας όμως καταβάλει τα έξοδα εκτύπωσης και των επιμέρους εκδοτικών διαδικασιών.
Μεγάλη άνθηση ιδίως στο εξωτερικό γνωρίζει το μοντέλο της ηλεκτρονικής αυτοέκδοσης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι συγγραφείς που εκδίδουν ένα βιβλίο χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες με βάση το εκδοτικό μοντέλο που επιλέγουν: παραδοσιακοί, αυτοεκδιδόμενοι και υβριδικοί (μεικτό μοντέλο: παραδοσιακό και αυτοέκδοση). Έτσι, οι συγγραφείς που δραστηριοποιούνται με το μοντέλο της έντυπης ή ηλεκτρονικής αυτοέκδοσης αλλά και οι εταιρείες που προσφέρουν τα εργαλεία για να καταστεί η αυτοέκδοση εφικτή ουσιαστικά δραστηριοποιούνται σε ένα εναλλακτικό επιχειρηματικό μοντέλο που παγκοσμίως έχει τεράστια ανάπτυξη αλλά και στην Ελλάδα σταδιακά εξαπλώνεται ως μια εναλλακτική εκδοτική επιλογή και μια νέα μορφή επιχειρηματικότητας καθώς ήδη στο εξωτερικό οι πετυχημένοι συγγραφείς που ασχολούνται κυρίως με το μοντέλο της ηλεκτρονικής αυτοέκδοσης ονομάζονται authorpreneurs (συγγραφείς – επιχειρηματίες). Κατά συνέπεια, ανατρέπεται το παραδοσιακό μοντέλο που για αιώνες βασιζόταν αποκλειστικά στη διαμεσολάβηση του εκδότη για να φτάσει ένα βιβλίο από τον συγγραφέα στον αναγνώστη.
Στην πραγματικότητα κατά την προ-ψηφιακή εποχή το μοντέλο της αυτοέκδοσης ήταν υπαρκτό αλλά εξαιρετικά δαπανηρό ενώ ήταν και έντονα στιγματισμένο καθώς οι δημιουργοί και τα έργα τους θεωρούνταν κατώτερης ποιοτικής στάθμης. Όμως, με την ψηφιοποίηση και με το μοντέλο Print on Demand (POD) – εκτύπωση κατ’ απαίτηση, το οποίο αποτελεί μια γρήγορη και ευέλικτη διαδικασία για την έκδοση βιβλίων σε ψηφιακή ή συμβατική μορφή, μειώθηκε δραστικά το κόστος εκτύπωσης, αυξήθηκε ο ρυθμός παράδοσης του βιβλίου στον τελικό αποδέκτη ενώ αναβαθμίστηκε και το κύρος της αυτοέκδοσης.
Το βασικότερο ζήτημα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι συγγραφείς που δραστηριοποιούνταν με το μοντέλο της έντυπης αυτοέκδοσης ήταν η διανομή και πώληση των βιβλίων τους. Αυτό φαίνεται να επιλύεται οριστικά στον ψηφιακό κόσμο καθώς μια πληθώρα από πλατφόρμες καθιστούν την αυτοέκδοση μια απλή διαδικασία: Lightning Source, CreateSpace, BookBaby, Lulu, Smashwords, Blurb, Pubslush. Blue Ash, Inkshares κ.ά. Ουσιαστικά, ο συγγραφέας μπορεί να μορφοποιεί το ηλεκτρονικό του βιβλίο, να το ανεβάζει, να το διανέμει, να το πουλά ακόμα και να ζητά χρηματοδότηση από το πλήθος (crowdfunding) ή να αγοράζει εκδοτικές υπηρεσίες.
[ Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο Literature.gr >> ]
