«Ο Μεγαπένθης» – Ποιητική συλλογή του Παντελή Χρ. Στεφάνου

Ετούτο το έργο έχει την ευήθη φιλοδοξία να αφυπνίσει! Να κεντρίσει εγερτηρίως  ένα μικρό λαό, ο οποίος αποχαυνώθηκε  νεκρικά στης ύλης την πλανεύτρα ειδωλολατρία, στου ανθρωποφάγου θεού Μαμωνά την αδιάρρηκτη πέδη, στης καταπτύστως νεφελοβατούσας έπαρσης (βλ. «Ὓβρις» > «Ἄτις») την αυτοκαταστροφική λαγνεία. Ετούτη η επάρατη φάρα, δεν είν’ άλλη από τους σημερινούς Νεοκυπρίους οι οποίοι, καμιά σχέση δεν έχουν με τους εγγύς προγόνους τους: τη θεήλατη εκείνη γενιά του  ʼ50, στην αφανή αναστροφή και βιοφιλοσοφία της οποίας «έπαλλε η γνήσια συνείδηση του όλου Ελληνισμού» (Γ.Σεφέρης).

«Μέλος ἐκ μέρους» (Α΄Κορ. ιζ΄, 27), οι αείποτε ιδιότυποι ετούτοι Έλληνες  ξεκίνησαν προοδευτικά να απομακρύνονται από τον εθνικό κορμό. Συνειδητά δε, δεν επεδίωξαν την ΕΝΩΣΗ- κάτι που κάμανε οι θεριακωμένα ανυπόταχτοι Κρήτες- σαθροθεμελιώνοντας αντ’ αυτής, ένα υβριδικό   Κράτος:  ετούτο, έμελλε –φυσιολογικά- να επιβιώσει ασθμαίνοντας, μοναχά για τρία χρόνια, μιας και ήταν το θνησιγενές έκτρωμα μιας «παρά φύσιν» και « παρά λόγον», έκνομης συνουσίας! Ο βασικός λόγος για τις εν γένει   τραγελαφικά αυτοαναιρούμενες και παραλόγως φαιδρές πολιτικοκοινωνικές παλινωδίες των Κυπρίων ( από το δεύτερο μισό του 20^ου αι. μέχρι σήμερα) είναι η διαχρονικά εγγενής τους φιλαργυρία! Το φοινικικό αίμα και πνεύμα του σιχαμερά προσκυνημένου  εμπόρου υποσκέλισε κείνο του ολυμπίως χριστοφόρου  απροσκύνητου Έλληνα.

Ο τελευταίος άθλος των Κυπρίων ήταν ο ένοπλος αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. για την  Ένωσή τους με τη μητέρα Ελλάδα. Η  προδοτικώς αήθης παρασπονδία στον όρκο τους  είναι το αμείλιχτο κείνο θεριό που θα τους αφανίσει από προσώπου γης: το αμόλυντόαίμα κείνων των ηρώων βρυχάται, αιτώντας δικαίωση! Σ’ αυτούς λοιπόν, και στον Αρχηγό τους, είναι ευγνωμόνως αφιερωμένη  η παρούσα λογοτεχνική απόπειρα.

Το έργο ακολουθεί τη συνεκτική δομή ελληνικής αρχαίας τραγωδίας (επεισόδιά,  στάσιμα, κομμοί κ.τ.λ.), προσπαθώντας να μείνει πιστό σε  μια ποικιλοτρόπως εναλλασσόμενη μετρική γραφή (δεκαπεντασύλλαβος, δεκαεξασύλλαβος κ.ά.). Η αυτοεξελισσόμενή του  δομή βασίζεται σ’ ένα φτιαχτό μύθο: η προσωποποιημένη Κερύνεια-η κατεχόμενη πόλη/ σύμβολο-συλλαμβάνεται ως ημιθέισσα Νύμφη στους παράκτιους όρμους της Πόλης του Πραξάνδρου: γεννιέται  ως ένας παράνομος καρπός ενός παράφορου ερωτικού οίστρου, ενός θεόσταλτου ιμέρου, ο οποίος έμελλε να συνενώσει τα επίγεια με τα ουράνια! Εν συνεχεία, εγκαταλείπεται ανάλγως από τη βιολογική της μητέρα κι ανατρέφεται από τις αφροφίλητες Νηρηίδες.

Μετά από χρόνια, την ξανασυναντούμε σε άθλια πλέον κατάσταση: δέσμια, δεινώς ακρωτηριασμένη κι αιμόφυρτη κείτεται στο μεσαιωνικό κάστρο της Πόλης. Η αξιοθρήνητή της αυτή κατάσταση ανακαλεί στη μνήμη μας την παρομοίως τραγική εγκαταβίωση του Φιλοκτήτη μες στο άβατο από θεούς κι ανθρώπους, σπήλαιό του. Η Κερύνεια κράζει απεγνωσμένα για βοήθεια. Την επισκέπτονται η μάνα της (Μνημοσύνη), συνοδευόμενη από την εγγονή της (Λήθη). Αφού αλληλοσυγχωρεθούν εξιλεωτικά,  υπόσχονται ότι θα αναλάβουν μια κηρυκτική σταυροφορία στις ελεύθερες περιοχές του Νησιού, προκειμένου να εξασφαλίσουν την προαπαιτούμενη συνδρομή για την απελευθέρωσή της. Η Κερύνεια τούς αποκαλύπτει ότι φυλάσσει ιεροπρεπώς  ένα  Άγιο-Δισκοπότηρο,με το οποίο αναμένει τους επιγόνους εναγωνίως,  προκειμένου  να τους κοινωνήσει σωστικά.

Παρεμβάλλεται ανακλητικά μια σύντομη αναδρομή στην πολυτάραχη ιστορία της Κύπρου, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα: Όμηρος, «Κύπρια έπη», Κλασσικοί Χρόνοι (Ζήνων ο Στωικός, ο Κιτιεύς) , Αρχαία Βασίλεια (Σόλοι, Κίτιον, Σαλαμίνα, Πάφος κ.ά.), Περσικοί Πόλεμοι(Κίμων), Μεγαλέξανδρος, Ρωμαιοκρατία, Βυζάντιο, Φραγκοκρατία-Ενετοκρατία, Τουρκοκρατία, Αγγλοκρατία.  Απάντων  δε τούτων  το τέλος,η Τουρκική Εισβολή του ʼ74.

Κατακλειστικά , καταφθάνει –ασθμαίνουσα και καταπικραμένη- η Μνημοσύνη, κομίζοντας την ειδησιακή ψυχρολουσία της πλήρους απαξιωτικής αδιαφορίας εκ μέρους των καλοπερασάκηδων Νεοκυπρίων!Ως  θεόσταλτος εξ ουρανού εξάγγελος, εμφανίζεται η πανώρια Άπτερος Νίκη δίνοντας τοιουτοτρόπως, μια ευέλπιδα ευτονία στην όλη καταθλιπτική εξέλιξη. Σχεδόν ταυτόχρονα- ως «από Μηχανής Θεός»- παρουσιάζεται και ο θρυλικά μυριοτραγουδισμένος ακρίτας του Βυζαντίου, ο Διγενής.

Η εξόδιος αποχώρηση από το προσκήνιο όλων των συμπρωταγωνιστών γίνεται με τη χορική συνψαλμωδία του παιανικού «Χριστός Ανέστη»: μια ωχρή αχνοχαραμάδα ελπίδας αφήνεται να αιωρείται στον αέρα και στις ψυχές των αναγνωστών/θεατών. Μια σύντομη  όμως ματιά στην τρέχουσα καθημερινή ειδησεογραφική επικαιρότητα έρχεται  να τη διαψεύσει πικρώς. Η αφεύκτως επικείμενη συγκαταρίθμηση της Κύπρου στον ψυχοσπάραχτο κατάλογο των αλησμονήτως «χαμένων πατρίδων»,ρίχνει  έντομα τη θανατερή της σκιά…