“Πώς αποφεύγεται ή μειώνεται η έκθεση των εργαζομένων στο θόρυβο κατά την εργασία”

Οδηγός ορθής πρακτικής μη δεσμευτικού χαρακτήρα για την εφαρμογή της οδηγίας 2003/10/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των ελάχιστων προδιαγραφών υγείας και ασφάλειας για την έκθεση των εργαζόμενων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος)

Η θορυβογενής απώλεια της ακοής είναι μία από τις 10 συνηθέστερες επαγγελματικές ασθένειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η βαρηκοΐα (απώλεια ακοής) ή η κώφωση λόγω βλαπτικού θορύβου συγκαταλέγονται στις ασθένειες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο επαγγελματικών ασθενειών. Σύμφωνα με δεδομένα που συλλέχθηκαν από την EUROSTAT στο πλαίσιο των «Ευρωπαϊκών Στατιστικών για τις Επαγγελματικές Ασθένειες» (EODS), το 2005 εντοπίστηκαν στην Ευρώπη (ΕΕ 15) περίπου 16.300 περιπτώσεις θορυβογενούς απώλειας της ακοής, αριθμός που αντιστοιχεί σε 9,5 περιπτώσεις ανά 100.000 εργαζομένους. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να επισημανθεί ότι μεταξύ των περιπτώσεων που εντοπίστηκαν, το 98 % περίπου είναι άνδρες και ότι το 73 % απασχολείται στους κλάδους της μεταποίησης, της εξόρυξης και των κατασκευών.

Σύμφωνα με την τελευταία Ευρωπαϊκή Έρευνα των Συνθηκών Εργασίας (ESWC) η οποία διεξήχθη από το Dublin Foundation το 2005, περίπου 20 % των ευρωπαίων εργαζομένων εκτίθενται, για το ήμισυ τουλάχιστον του ωραρίου τους, σε τόσο υψηλά επίπεδα θορύβου ώστε πρέπει να υψώσουν τη φωνή τους για να ακουστούν από τους συναδέλφους τους.

Το πρόβλημα του θορύβου είναι επί του παρόντος κοινό σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες, ιδίως στους κλάδους της μεταποίησης, της εξόρυξης και των κατασκευών, με ποσοστά έκθεσης των εργαζoμένων της τάξης του 35 % – 40 %, όμως συναντάται και σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας.

Η συστηματική έκθεση συνεπάγεται για τους εργαζομένους με απώλεια ακοής πλήθος περιορισμών και μειονεξιών. Περιορίζει την κινητικότητά τους, τη δυνατότητα επαναπασχόλησής τους ή έστω και μια απλή αλλαγή δραστηριότητας, συν το γεγονός ότι επιδρά δυσμενώς στην ποιότητα του ιδιωτικού τους βίου, συνοδευόμενη συχνά από κοινωνικό αποκλεισμό.

Πέραν της απώλειας της ακοής για τους εργαζομένους που έχουν ήδη προσβληθεί, ο γενικός θόρυβος παρουσιάζει επιπρόσθετους κινδύνους ατυχήματος στο χώρο εργασίας, λόγω των δυσκολιών επικοινωνίας που απορρέουν από την επαγγελματική δραστηριότητα αυτή καθαυτή. Εκτός από τα προβλήματα απώλειας της ακοής, ο θόρυβος προκαλεί ψυχοκοινωνικά προβλήματα όπως άγχος και αγωνία.

Λόγω της κατάστασης αυτής, η κοινή γνώμη διαμορφώνει μια μάλλον αρνητική εικόνα για τους σχετιζόμενους τομείς, η οποία δυσχεραίνει την πρόσληψη νέων εργαζομένων , σε συνδυασμό με το γεγονός ότι εξαιτίας της μειωμένης ελκυστικότητάς τους, οι συγκεκριμένες εργασίες ή δραστηριότητες πάσχουν από έλλειψη πιο πεπειραμένων εργαζομένων οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταδώσουν τις γνώσεις τους στις επόμενες γενιές.

Δεδηλωμένος στόχος της Ευρώπης είναι η ποιότητα της εργασίας. Η μείωση των περιστατικών θορυβογενούς απώλειας της ακοής είναι ένας ουσιώδης στόχος η επίτευξη του οποίου απαιτεί τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων παραγόντων: των εργοδοτών κάθε κλάδου –ιδίως εκείνων στους πιο θορυβώδεις τομείς– των εργαζομένων, των δημόσιων αρχών, των ασφαλιστικών εταιριών ή των εθνικών υπηρεσιών υγείας, των υπηρεσιών επιθεώρησης εργασίας και φυσικά των ΜΜΕπ.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θέσπισαν τον Φεβρουάριο του 2003 την οδηγία 2003/10/EΚ2 «Workers exposed to risks due to noise (Έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους λόγω θορύβου)», η οποία αντικατέστησε την προηγούμενη οδηγία 86/188/ΕΟΚ3 , παρέχοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα ουσιαστικό και αποτελεσματικό μέσο για την εκπλήρωση της αναληφθείσας δέσμευσης.