“Ονειροδρόμιο” – Λεύκωμα σχεδίων του Κωστή Τριανταφύλλου

Εκεί κάπου εν μέσω των ταραγμένων ‘70s (το 1977, συγκεκριμένα) είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Καστανιώτη ένα βιβλίο με σχέδια του Κωστή (Τριανταφύλλου), το Ονειροδρόμιο. Πολύ γρήγορα το βιβλίο μετατράπηκε (σε μια ακόμη) βίβλο του Underground και αναπόφευκτα κάποια στιγμή εξαντλήθηκε και εξαφανίστηκε από τα ράφια. Τα προσγειωμένα 80s και τα κυνικά 90s δεν άφηναν και πολλά περιθώρια για τέτοιες απογειωμένες και ακραίες ψυχογραφικές σπουδές.

Σήμερα το βιβλίο πλέει ελεύθερο στο διαδίκτυο και ο καθένας μπορεί να το κατεβάσει χωρίς αντίτιμο.

Όμως αξίζει κανείς τις συνθήκες της εποχής, ειδικά τώρα που τα 70s έχουν ξανά την τιμητική τους. Το περιοδικό Πάλι έχει σταματήσει να κυκλοφορεί. Ο Νάνος Βαλαωρίτης βρίσκεται στο Σαν Φρανσίσκο, ο Πάνος Κουτρουμπούσης στο Λονδίνο, ο Δημήτρης Πουλικάκος παίζει ροκ με τον Εξαδάχτυλο και ζευγαρώνει τους πειραματισμούς του Frank Zappa με τη δημοτική παράδοση. Ποτέ δεν θα καταγραφεί επακριβώς στο βινύλιο. Ο Λεωνίδας Χρηστάκης καίει τα ζωγραφικά του έργα στη γκαλερί και κόβει τον ομφάλιο λώρο με τη δημιουργία. Το περιοδικό Σήμα μοιάζει να συνεχίζει το πνεύμα ενώ, κυρίως, ο Χρηστάκης θα συγκεντρώσει γύρω από τα -πολλά διαφορετικά- έντυπά του (Κούρος, Panderma, Ιδεοδρόμιο) τους πιο ανήσυχους δημιουργούς του περιθωρίου και όχι μόνον. «Αυτά τα καλλιγραφικά πραγματοποιημένα –ή σχεδιασμένα πρόσωπα δεν κοιτάνε, περιμένουν», γράφει για τη δουλειά του Κωστή Τριανταφύλλου ο Pierre Restany. «Είναι βουβά σαν την επιθυμία. Είναι η ενέργεια αυτού που τα κοιτάζει που τους ξαναδίνει ζωή, μια ζωή που δεν υπάρχει ολοκληρωτικά παρά μέσα στο βλέμμα του άλλου.» Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 ο Κωστής Τριανταφύλλου θα αναπτύξει μια πολυδιάστατη δράση σε μια σειρά από καλλιτεχνικές περιοχές, από τους σχεδιαστικούς πειραματισμούς ως την ποίηση, την αρθρογραφία, την έκδοση περιοδικών, τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Ιδρυτής και εκδότης του πολύ επιδραστικού περιοδικού Λωτός (στην πρώτη του φάση), στη συνέχεια θα εμπλακεί στις εκδοτικές δραστηριότητες του Λεωνίδα Χρηστάκη και την, ολοένα και καθαρότερα, υποστήριξη ενός εναλλακτικού δρόμου, του underground. Magnum opus αυτής της τρελής εποχής για τον Κωστή Τριανταφύλλου θα είναι η έκδοση Ονειροδρόμιο (σχεδιασμένο την περίοδο 1970-4). O καλλιτέχνης συνήθως δίνει δευτερεύουσα βαρύτητα στις εκθέσεις σε σχέση με τη μηχανική αναπαραγωγή που τον φέρνει σε επαφή με ένα διαφορετικό κοινό, παρόλα αυτά παρουσιάζει τα σχέδια του βιβλίου στο Πολυπλάνο του Νίκου Παπαδάκι. Τα σχέδια και η ζωγραφική του Τριανταφύλλου αυτής της εποχής αναμιγνύουν σε ένα απίστευτο συνονθύλευμα στοιχεία από την πιο ακραία σεξουαλική ελευθεριότητα, κοινωνική κριτική, επιρροές από το It, το Oz, το Zing, το Αctuel, το Zap, και άλλα underground έντυπα αλλά και τα χαρακτικά του Georg Grosz ή τα έργα του Rauschenberg. Φυσικά επίμονο στοιχείο που διαπερνάει όλη τη δουλειά του (αλλά και τα κολλάζ που θα κάνει αργότερα στη δεκαετία του ’80) ένα χιούμορ σαρκαστικό και αναρχικό, ένας χλευασμός για την εξουσία και τις συμβάσεις κάθε είδους, την οικογένεια, την αστική ζωή, την πολιτική και στρατιωτική εξουσία, την αμερικάνικη επιρροή στη ζωή της χώρας.

Θανάσης Μουτσόπουλος
(Βιβλιοκριτική στο περιοδικό Artime #04/2006)